Kalendarium dziejów
Paleolit (około 500 tysięcy lat temu) – z tego okresu pochodziły (zdaniem niektórych uczonych) wyroby kamienne znalezione na stoku Winnej Góry – ślady człowieka Homo erectus.
V w. – tak datuje się ślady słowiańskiej osady nad Sąsiecznicą (na południe od obecnego rynku).
1138 – pierwszy ślad użycia nazwy „Trzebnica” (od trzebienia puszczy porastającej dolinę i okoliczne wzgórza) znajduje się w dokumencie pozbawiającym Trzebnicę na kilka lat z nieznanych powodów, przywilejów wsi targowej na rzecz wsi Cerekwica.
1202 – fundacja klasztoru i kościoła przez Henryka Brodatego i jego małżonkę Jadwigę, które po zakończeniu budowy w 1218 roku stają się ważnym ośrodkiem życia religijnego, kulturalnego i gospodarczego.
1203 – 13 stycznia – biskup wrocławski Cyprian instaluje konwent sióstr, które przybyły z Bambergu.
1214 – poświęcenie romańskiej krypty św. Bartłomieja, najstarszej części świątyni klasztornej.
1218 – pierwszy w Polsce konwent żeński klasztoru trzebnickiego zostaje przyjęty do zakonu cystersów.
1224 – pierwsza lokacja miasta – na prawie polskim.
1238 – księżna Jadwiga zamieszkuje na stałe w klasztorze (po śmierci księcia Henryka Brodatego).
1241 – najazd Mongołów na Śląsk i bitwa pod Legnicą, w której ginie syn księżnej Jadwigi – Henryk II Pobożny.
1243 – 14 października – śmierć księżnej Jadwigi „…kobiety pod każdym względem czcigodnej” – jak pisał o Niej w 1225 roku Cezary z Heisterbach.
1250 – druga lokacja miasta – na prawie niemieckim (na wzór Środy Śląskiej).
1267 – papież Klemens IV ogłasza księżną Jadwigę świętą Kościoła.
1320 – Trzebnica zostaje włączona do utworzonego księstwa oleśnickiego.
1332 – Władysław Łokietek przybywa z pielgrzymką do grobu świętej Jadwigi.
1432 – spalenie miasta przez husytów.
1475 – przemarsz wojsk króla Macieja Korwina przynosi nowe straty.
1492 – powstanie pierwszego cechu miejskiego – cechu płócienników.
1526 – początek panowania na Śląsku Habsburgów i rozbudowa Trzebnicy.
1605 – budowa drewnianego ratusza miejskiego.
1618 – 1648 – wojna trzydziestoletnia, zniszczenie miasta – pożary, rabunki, kontrybucje.
1626 – najgorszy dla miasta najazd wojsk duńskich pod wodzą hr. Mansfelda.
1680 – papież bł. Innocenty XI na prośbę klasztoru trzebnickiego, przedstawioną przez króla polskiego Jana III Sobieskiego, czyni dzień św. Jadwigi dniem obchodzonym w całym Kościele katolickim.
1696 – rozpoczęcie budowy nowego budynku klasztornego.
1703 – do grobu św. Jadwigi pielgrzymuje Katarzyna z Opalińskich Leszczyńska, żona Stanisława Leszczyńskiego, późniejszego króla Polskiego, i tu, w dworku przy ul. Ogrodowej rodzi córkę Marię Katarzynę, późniejszą żonę Ludwika XV i królową Francji.
1729 – powstaje nowy, murowany ratusz miejski. Schyłek rządów austriackich – liczba mieszkańców wynosi 1400.
1742 – podbój Śląska przez Prusy – w następnych latach: kolejne wojny śląskie i przemarsz wojsk napoleońskich niszczą miasto.
1811 – zakonnice opuszczają klasztor (po pruskim dekrecie kasacyjnym, likwidującym klasztory): okres dewastacji kompleksu klasztornego (kolejne jego adaptacje: obóz jeniecki, lazaret wojskowy, a od 1817 roku przędzalnia wełny).
1853 i 1866 – epidemie cholery nawiedzają Śląsk; Trzebnica ujawnia swoje uzdrowiskowe walory.
1868 – przebudowa chylącego się ku upadkowi barokowego ratusza.
1870 – Rycerze Maltańscy (joannici) ratują zabytek: wykupują klasztor i urządzają szpital, w którym zaczynają pracować siostry z kongregacji Miłosierdzia Świętego Karola Boromeusza. Siostry przybyły z Nysy w 1861 roku i początkowo zajmowały się pracą charytatywną w parafii trzebnickiej.
1886 – połączenie kolejowe z Wrocławiem; 10 lat później – kolej wąskotorowa.
1888 – otwarcie uzdrowiska „Zdrój Świętej Jadwigi”.
1897 – elektryfikacja miasta.
1910 – uruchomienie gazowni.
1945 – 25 stycznia – zbliża się koniec drugiej wojny światowej; wojska radzieckie wkraczają do Trzebnicy – miasto i Śląsk po wielu wiekach ponownie znajdują się w granicach Polski. Jest to jednak początek bolesnych zniszczeń miasta – grabieże i pożary domów, rujnowanie zakładów pracy. Od kwietnia do czerwca Trzebnica jest siedzibą pierwszych władz Dolnego Śląska.
– 25 sierpnia – duszpasterstwo w Trzebnicy przejmuje zgromadzenie zakonne Salwatorianów. Proboszczem i dziekanem dekanatu trzebnickiego oraz stróżem sanktuarium zostaje ks. Wawrzyniec Bochenek SDS.
1960 – powstaje Towarzystwo Miłośników Ziemi Trzebnickiej.
1971 – miasto otrzymuje status miejscowości uzdrowiskowej.
1974 – powstanie Ośrodka Replantacji Kończyn, Mikrochirurgii i Chirurgii Ręki – jedynego w kraju o światowej sławie.
1978 – 16 października – podczas uroczystości ku czci św. Jadwigi w Rzymie kardynał Karol Wojtyła zostaje wybrany papieżem, przyjmując imię Jana Pawła II.
1982 – rozpoczęcie przez prof. Jerzego Rozpędowskiego prac archeologicznych w obiekcie pocysterskim. Znalezione fragmenty rzeźb romańskich i gotyckich umieszczono w lapidarium obok krypty św. Bartłomieja.
1987 – parafia rzymskokatolicka św. Jadwigi przejmuje poprotestancką świątynię św. Piotra i rozpoczyna prace remontowe.
1990 – pierwsze wolne wybory samorządowe w mieście.
1992 – 1993 – Rok Jadwiżański – uroczyste obchody 750-lecia śmierci świętej Jadwigi. Ożywienie życia kulturalnego wśród mieszkańców miasta i gminy, poprzez organizację i udział w Tygodniu Kultury Chrześcijańskiej.
1993 – 13 listopada – przyjęcie przez parafian kopii jasnogórskiego Obrazu Matki Bożej.
1994 – w Bazylice rozpoczęto pierwsze regularne koncerty muzyki organowej, które wkrótce zamieniły się w Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej.
1994 – 25 grudnia – ks. Wawrzyniec Bochenek odprawia pierwszą Mszę św. (pasterkę) w odremontowanej poprotestanckiej świątyni pw. św. Piotra.
1995 – uroczyste obchody 50-lecia Administracji Kościelnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Wizyta Prezydenta RP Lecha Wałęsy, jego udział w centralnych uroczystościach ku czci św. Jadwigi i odznaczenie kustosza Sanktuarium – ks. dziekana Wawrzyńca Bochenka Krzyżem Kawalerskim Rzeczpospolitej Polski.
1996 – 30 stycznia – umiera pierwszy powojenny kustosz Sanktuarium św. Jadwigi ks. Wawrzyniec Bochenek, który pracował w Trzebnicy przez 51 lat. Jego ciało zostało pochowane 3 lutego przy sarkofagu Patronki Śląska.
1996 – 25 marca – nowym proboszczem i dziekanem zostaje ks. dr Jan Dragosz.
1997 – czerwiec-październik – przeprowadzono prace restauracyjne w bazylice, usuwając rysy pęknięcia ścian i sklepień. Wykonano nową elewację bazyliki.
1998 – 6 grudnia – konsekracja kościoła św. Piotra przez ks. kard. Henryka Gulbinowicza.
1999 – 1 stycznia – Trzebnica w wyniku reformy administracyjnej państwa ponownie zostaje (po 24 latach) siedzibą powiatu.
1999 – 25 czerwca – utworzenie nowej parafii pw. świętych Apostołów Piotra i Pawła.
1999 – 15 lipca – otwarcie obwodnicy miasta; 5,5 km nowoczesnego odcinka drogi krajowej nr 5 pozwala ominąć Trzebnicę od strony zachodniej.
2000 – wrzesień – uroczyste obchody 750. rocznicy nadania praw miejskich Trzebnicy.
2000 – gruntowna renowacja obrazu głównego ołtarza bazyliki przedstawiającego scenę Wniebowzięcia NMP (mal. Filip van Bentum).
2000 – 15 października – poświęcenie nowego ołtarza polowego – daru milenijnego trzebniczan – wzniesionego z okazji Jubileuszu Dwutysiąclecia Chrześcijaństwa i Tysiąclecia Archidiecezji Wrocławskiej.
2001 – gruntowna renowacja obrazu z głównego ołtarza bazyliki przedstawiającego Trójcę Przenajświętszą (mal. Filip van Bentum).
2001 – Tablica upamiętniająca błogosławienie Chrystusa z krzyża św. Jadwidze, zamieszczona w miejscu wydarzenia w językach: łacińskim, niemieckim i polskim.
2001 – 14 października – Kardynał Henryk Gulbinowicz poświęcił tablicę z okazji Dwutysiąclecia Chrześcijaństwa, Tysiąclecia Archidiecezji Wrocławskiej i Stulecia działalności Salwatorianów w Polsce.
2001 – założono oświetlenie iluminacyjne w prezbiterium i przy sarkofagu św. Jadwigi.
2001 – 8 grudnia – intronizacja figury Matki Bożej przywiezionej z Fatimy.
2002 – renowacja i poświęcenie stacji Drogi Krzyżowej (mal. Joseph Marcell, Wiedeń 1848-1850).
2002 – nowe sedilla i krzesła dla służby liturgicznej oraz dywany w prezbiterium bazyliki.
2002 – 18-20 września – międzynarodowe sympozjum naukowe z okazji 800-lecia klasztoru trzebnickiego.
2003 – 13 października – abp Józef Kowalczyk, Nuncjusz Apostolski z Warszawy celebruje sumę odpustową w dniu 25-lecia pontyfikatu papieża Jana Pawła II.
2004 – instalacja elektrycznego ogrzewania w bazylice i wymiana tablicy oświetleniowej w zakrystii.
2005 – 22 kwietnia – zamontowanie w przedsionku bazyliki tablicy upamiętniającej uratowanie klasztoru i bazyliki przez Siostry Boromeuszki przed zniszczeniem w styczniu 1945 roku.
2005 – budowa nowego parkingu przy bazylice.
2005 – renowacja relikwiarza z czaszką św. Jadwigi z 1553 roku.
2005 – odnowienie i uzupełnienie figur aniołów przy kolumnie św. Jana Nepomucena na placu przed bazyliką.
2005 – wymiana oświetlenia w prezbiterium bazyliki.
2005 – zakup dla bazyliki 20 nowych alb i ornatów.
2005 – przed wejściem do bazyliki, w kierunku ołtarza i placu pielgrzymkowego, powstał nowy plac parkingowy.
2006 – w zakrystii zostały odnowione cztery zabytkowe kielichy mszalne, trzy dla komunikantów i dwie szafy w celu przechowywania paramentów liturgicznych.
2007 – 24 stycznia – Kongregacja do Spraw Duchowieństwa, za zgodą Ojca Świętego Benedykta XVI, erygowała Międzynarodowe Sanktuarium św. Jadwigi Śląskiej w Trzebnicy.
2007 – remont dachu bazyliki, poświęcenie 2 grudnia.
2007 – 16 września – poświęcenie Dużej Ścieżki św. Jadwigi Śląskiej. Stanowi ona 7 kamieni ustawionych w miejscach związanych z życiem Patronki Śląska.
2008 – renowacja obrazów w zakrystii bazyliki i odnowienie naczyń liturgicznych.
2008 – rozpoczęcie prac remontowych w domu zakonnym Salwatorianów w Trzebnicy.
2011 – 2015 -prace związane z założeniem ogrzewania podłogowego i wymianą posadzki, w czasie prac wiele interesujących odkryć archeologicznych.
2012 – (11-13 września) – zakup i montaż ekranu i projektora multimedialnego, służącego m.in. do wyświetlania pieśni.
2014 – remont uszkodzonej na skutek wichury wieży sygnaturki; w kapsule czasu znaleziono dokumenty z 1728, 1839 oraz 1934 r.; znaleziono również monety z czasów cesarza Karola VI.