Ks. Wawrzyniec Bochenek SDS (1915-1996)
Ks. Wawrzyniec Bochenek ur. się 30 października 1915 r. w Trzebini, w archidiecezji krakowskiej. Na chrzcie św. otrzymał imię Kazimierz. Dnia 14 sierpnia 1933 r. rozpoczął nowicjat w Zgromadzeniu Salwatorianów w Krakowie i przyjął wówczas imię zakonne Wawrzyniec. Pierwszą profesję zakonną złożył 15 sierpnia 1934 r. w Krakowie, profesję wieczystą 15 sierpnia 1937 r. Święcenia kapłańskie przyjął 12 maja 1940 r. w Krakowie z rąk abpa Michała Godlewskiego (m.in. razem z ks. G. Czechem, późniejszym bliskim współpracownikiem). Lata okupacji przeżył w Krakowie. Organizował wtedy z narażeniem życia m.in. rekolekcje dla młodzieży, prowadził nauczanie religii na tajnych kompletach. Po zakończeniu II wojny światowej w 1945 r. został skierowany do Bielska-Białej.
Po krótkim pobycie w Bielsku-Białej, dnia 25 sierpnia 1945 r. przybył do Trzebnicy w archidiecezji wrocławskiej, gdzie pozostał aż do śmierci. Wkrótce otrzymał nominację na administratora parafii w Trzebnicy i na funkcję dziekana dekanatu trzebnickiego, którą – z przerwą w latach 1953-1956, pełnił do końca życia. Należał do pionierów organizujących duszpasterstwo na Ziemiach Odzyskanych. Przyczynił się do rozszerzenia kultu św. Jadwigi Śląskiej. Dał się poznać jako gorliwy kapłan, dobry gospodarz, człowiek miłujący Kościół i Ojczyznę.
Z wielkim oddaniem i powodzeniem prowadził także misje i rekolekcje parafialne, zwłaszcza w okresie peregrynacji milenijnej obrazu Matki Bożej Częstochowskiej na Dolnym Śląsku. W trzebnickiej wspólnocie salwatorianów pełnił przez wiele lat obowiązki superiora. Był także członkiem rady prowincjalnej. W uznaniu jego gorliwości i mądrości duszpasterskiej był powoływany do różnych komisji w archidiecezji wrocławskiej. Prymas St. Wyszyński powierzał mu kilkakrotnie sprawy wizytacji kanonicznych w różnych zgromadzeniach zakonnych. Zmarł 30 stycznia 1996 r. w Trzebnicy w 81. roku życia, w 63. roku życia zakonnego, w 56 roku kapłaństwa, po 51 latach posługi w Trzebnicy. Został pochowany w bazylice trzebnickiej obok sarkofagu św. Jadwigi.
Ks. Bochenek otrzymał ważne odznaczenia kościelne i państwowe, m.in. kościelne odznaczenie „Pro Ecclesia et Pontifice”, Krzyż KomandorskiOrderu Odrodzenia Polski (1995). Po śmierci w 1996 r. jego imieniem nazwano jedną z głównych ulic Trzebnicy. Od 2006 r. jego imię nosi Zespół Szkół w Czeszowie. W uznaniu zasług decyzją Rady Miejskiej w Trzebnicy z dnia 29 grudnia 2008 r. został uhonorowany tytułem „Zasłużony dla Gminy Trzebnica”.
Więcej informacji na jego temat można znaleźć w książce pt. „Jesteśmy jego dłużnikami. Wspomnienia o ks. Wawrzyńcu Bochenku SDS (1915-1996)”, Kraków 2011. Licząca ponad 360 stron książka zawiera prawie siedemdziesiąt świadectw osób. Przedmowę do książki napisał ks. kard. Henryk Gulbinowicz, całość publikacji uzupełniają liczne fotografie. Książka jest do nabycia w zakrystii bazyliki i w kiosku parafialnym.
BG
Ks. Grzegorz Czech SDS (1915-1984)
ur. się 15 stycznia 1915 r. w Zabrzu w ówczesnej diecezji wrocławskiej. Na chrzcie św. otrzymał imię Franciszek. Od 13 roku życia związał się z salwatorianami, kontynuując naukę – najpierw w Trzebini, następnie w małym seminarium w Krakowie na Zakrzówku. Nowicjat rozpoczął 14 sierpnia 1933 r. w Krakowie i przyjął wówczas imię zakonne Grzegorz. Pierwszą profesję zakonną złożył 15 sierpnia 1934 r. w Krakowie. Święcenia kapłańskie otrzymał 12 maja 1940 r. w Krakowie z rąk abpa Michała Godlewskiego. Pierwsze lata kapłaństwa spędził w Trzebini k. Krakowa. We wrześniu 1945 r. przybył do Trzebnicy i pozostał na Dolnym Śląsku do śmierci. Przebywał w tym czasie w następujących placówkach salwatoriańskich: w Trzebnicy (1945-1960), Wrocławiu (1960-1970), Wszemirowie (1970-1977), po czym ponownie powrócił do Trzebnicy i zamieszkał przy kościele w Lesie Bukowym (1977-1984).
Ks. Czech zapisał się w pamięci jako rekolekcjonista i misjonarz ludowy, organista bazyliki św. Jadwigi i wybitny katecheta, a także jako człowiek niezłomnych zasad etycznych, do końca wierny i oddany Kościołowi. Obok wspomnianych form działalności duszpasterskiej zajął się organizacją Chóru św. Jadwigi, który po raz pierwszy wystąpił w bazylice 8 grudnia 1945 r.; przez długie lata był jego dyrygentem. W 1947 r. założył Trzebnicką Orkiestrę Dętą. Zmarł 17 marca 1984 r. w Trzebnicy w 69 roku życia. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Trzebnicy.
Ks. Czech dobrze wpisał się w powojenne dzieje Trzebnicy i parafii. Jego zasługi upamiętnia umieszczona w bazylice marmurowa tablica. W uznaniu zasług decyzją Rady Miejskiej w Trzebnicy z dnia 29 grudnia 2008 r. został uhonorowany tytułem „Zasłużony dla Gminy Trzebnica”.
Więcej informacji na jego temat można znaleźć w książce ks. prof. Antoniego Kiełbasy, „Ksiądz Grzegorz Franciszek Czech 1915-1984. Muzyk – katecheta – misjonarz” (w serii: „Sól Ziemi Śląskiej” 3), Trzebnica 1999. Książka zawiera w pierwszej części biogram ks. Czecha, a w drugiej wspomnienia 27 autorów, jego przyjaciół, kolegów, nauczycieli, uczennic i uczniów, a także pionierów chórów i orkiestry.
BG
Ks. Antoni Jerzy Kiełbasa SDS (1938-2010)
Ks. Antoni Jerzy Kiełbasa urodził się 6 listopada 1938 r. w Świętochłowicach, na Górnym Śląsku. Nowicjat w Zgromadzeniu Salwatorianów rozpoczął 7 września 1955 r. Pierwszą profesję zakonną złożył 8 września 1956 r. w Bagnie i przyjął wówczas imię zakonne Herbert, profesję wieczystą 8 września 1962 r. Studia filozoficzno-teologiczne odbył w Wyższym Seminarium Duchownym Salwatorianów w Bagnie. Święcenia kapłańskie przyjął 29 czerwca 1963 r. w Trzebnicy z rąk ks. biskupa Andrzeja Wronki, biskupa pomocniczego archidiecezji wrocławskiej.
Bezpośrednio po świeceniach kapłańskich został skierowany jako wikariusz do parafii pw. Św. Bartłomieja i św. Jadwigi w Trzebnicy. W latach 1964-1970 studiował i odbył kurs doktorancki w Instytucie Historii Kościoła na Wydziale Teologicznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W latach 1970-1972 pracował w archiwum generalnym Salwatorianów w Rzymie. Po powrocie do kraju w 1972 r. zamieszkał w Trzebnicy i pozostał tutaj do swojej śmierci. W listopadzie 1972 r. rozpoczął wykłady w WSD Salwatorianów w Bagnie z historii Kościoła, patrologii i historii Zgromadzenia Salwatorianów.
Ks. Antoni aktywnie uczestniczył w życiu Zgromadzenia Salwatorianów. W latach 1975-1985 należał do rady prowincjalnej. Pełnił w niej obowiązki wikariusza prowincjalnego, czyli zastępcy prowincjała (1975-1978 i 1981-1985) oraz konsultora prowincjalnego (1978-1981). Kilkakrotnie powierzano mu obowiązki superiora, czyli przełożonego domu zakonnego wspólnoty Salwatorianów w Trzebnicy. Jako delegat Polskiej Prowincji Salwatorianów sześciokrotnie był wybieramy do udziału w obradach Kapituły Generalnej Zgromadzenia (1975, 1981, 1987, 1993, 1999, 2006). Należał do współzałożycieli Międzynarodowej Komisji Historycznej Salwatorianów (od 1971).
W 1992 r. obronił pracę doktorską na Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu nt. „Ksiądz Franciszek Maria od Krzyża Jordan (1848-1918)”. W październiku 1993 r. został mianowany adiunktem tegoż Wydziału i rozpoczął zajęcia dydaktyczne, podejmując wykłady z historii Kościoła powszechnego i dziejów Kościoła na Śląsku. W 1998 r. zdał pomyślnie kolokwium habilitacyjne na podstawie rozprawy „Salwatorianie z ziem polskich w latach 1881-1903”. Następnie ks. został powołany na stanowisko docenta na Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu, w 2001 r. otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego tegoż Wydziału. Do śmierci był kierownikiem katedry Historii Kościoła na Śląsku. Był cenionym promotorem wielu prac magisterskich i licencjackich oraz doktorskich. Nadto był recenzentem prac magisterskich, doktorskich i habilitacyjnych.
W badaniach naukowych ks. Kiełbasy można wymienić trzy główne kierunki badań naukowych. Pierwszy związany był z rodziną zakonną i dotyczył osoby Założyciela, ks. Franciszka Jordana oraz historii Zgromadzenia Salwatorianów. Drugą pasją naukową było zgłębianie życia i działalności św. Jadwigi Śląskiej. Ks. Kiełbasa przyczynił się w znacznym stopniu do rozszerzenia kultu św. Jadwigi w Polsce i za granicą. Trzecim obszarem badań była historia Kościoła na Śląsku, ze szczególnym uwzględnieniem historii zakonów i zgromadzeń zakonnych.
Ks. Kiełbasa z pasją angażował się również w życie Archidiecezji Wrocławskiej, sanktuarium św. Jadwigi w Trzebnicy i sprawy społeczne lokalnej wspólnoty. W bazylice trzebnickiej niezmordowanie służył jako kaznodzieja i ceniony przewodnik dla grup z Polski i zagranicy, zwłaszcza z Niemiec. Stał się w naturalny sposób rzecznikiem idei pojednania narodów polskiego i niemieckiego. W znacznej mierze dzięki jego staraniom odbywają się w Trzebnicy od 1993 r. Tygodnie Kultury Chrześcijańskiej. Przyczynił się do powstania w Trzebnicy Muzeum Kultu św. Jadwigi, Dużej i Małej Ścieżki św. Jadwigi Śląskiej.
Można powiedzieć, że był człowiekiem, kapłan i badaczem z pasją, „człowiekiem instytucją”. Wyrazem uznania dla bogatej działalności ks. Kiełbasy było przyznanie mu wiele prestiżowych odznaczeń. Wśród nich należy wymienić m.in.: Krzyż Zasługi RFN (1998), tytuł Honorowego Obywatela Trzebnicy (2000), Austriacki Krzyż Honorowy I Klasy w dziedzinie nauki i kultury (2005), tytuł „Zasłużony dla Gminy Trzebnica” (2008), Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2009), Nagrodę Kulturalną Śląska, przyznaną przez samorząd Dolnego Śląska i Kraj Związkowy Dolnej Saksonii (2010), Nagrodę Kulturalną Dolnego Śląska „Silesia” (2010). Jego imieniem nazwano jeden ze skwerów w Trzebnicy.
Zmarł 15 lipca 2010 r. w Trzebnicy, w 72 roku życia, 54 roku życia zakonnego i 48 roku posługi kapłańskiej. Został pochowany w krypcie św. Bartłomieja w bazylice trzebnickiej.
W roku 2011 została wydana pamiątkowa księga przez Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, a jej pełny tytuł brzmi: „Serwus Sanctae Hedvigis fidelis. Księga dedykowana ks. Antoniemu Kiełbasie SDS”. Liczące 632 stronic dzieło oprócz wstępów i not o autorach zawiera trzy działy: Życie i dzieło [Ks. Profesora], Zagadnienia historyczne i Zagadnienia teologiczno-filozoficzno-społeczne. Księga jest do nabycia w zakrystii bazyliki i w kiosku parafialnym.
BG